De Kansspelautoriteit mocht de tenaamstelling van vergunningen voor onder andere de Lotto en de Staatsloterij niet zomaar wijzigen omdat de organisaties achter deze kansspelen veranderd zijn. De Kansspelautoriteit had moeten beoordelen of het Europese recht deze wijziging toestaat. Dat houdt in dat zij moet motiveren waarom zij voor het organiseren van zowel de Lotto als de Staatsloterij slechts één vergunning verleent en of die vergunning kan worden verleend aan Lotto B.V. en Staatsloterij B.V. Dat staat in vier uitspraken van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van vandaag (13 maart 2019).

Van stichting naar bv

De twee organisaties achter de Lotto en de Staatsloterij zijn in 2016 omgezet van stichtingen naar besloten vennootschappen. Deze twee bv’s zijn samen in één holding ondergebracht. De Kansspelautoriteit verwerkte deze organisatorische wijziging in de vergunningen voor de Lotto en de Staatsloterij door de tenaamstelling daarvan te veranderen. Andere aanbieders van kansspelen zijn het daar niet mee eens, omdat zij mee willen dingen naar de vergunningen. Maar volgens de Kansspelautoriteit gaat het hier alleen om het aanpassen van de naam op de vergunningen en hebben concurrerende aanbieders daar niets mee te maken.

Monopoliestelsel

Nederland kent een éénvergunningstelsel voor sportprijsvragen, lotto’s en instantloterijen. Zo’n stelsel beperkt het Europese vrije verkeer van diensten, omdat er geen andere aanbieders kunnen zijn dan de houder van die ene vergunning. Uit eerdere uitspraken van de Afdeling bestuursrechtspraak blijkt dat zo’n éénvergunningstelsel alleen onder strenge voorwaarden mag van het Europese recht. Naar het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak houdt de wijziging van de vergunningen voor de Lotto en Staatloterij méér in dan alleen de wijziging van de tenaamstelling. Zo heeft een bv andere kenmerken dan een stichting en zijn ook de vergunningvoorschriften gewijzigd. De Kansspelautoriteit had daarom moeten beoordelen of de wijziging van de tenaamstelling aan de voorwaarden van het Europese recht voldoet. Dat heeft zij niet gedaan.

Wat nu?

De Kansspelautoriteit moet van de Afdeling bestuursrechtspraak nu een nieuw besluit nemen over de wijziging van de tenaamstelling van de vergunning. Daarbij zal zij zich moeten realiseren dat de wijziging van stichting naar bv niet automatisch betekent dat ook de tenaamstelling van de vergunning kan worden gewijzigd. Vervolgens zal de Kansspelautoriteit moeten motiveren waarom zij een éénvergunningstelsel hanteert voor zowel de Lotto als de Staatsloterij, en of daarmee aan de voorwaarden van het Europese recht wordt voldaan.